تیرچه بتنی

تیرچه ها به دو صورت تیرچه بتنی (Concrete Joist) و تیرچه فلزی ساخته می شوند و انواع مختلفی داشته که هر کدام نیز کاربرد متفاوتی دارند. در این مطلب پیرامون تیرچه بتنی بحث خواهد شد. تیرچه بتنی عبارت است از قطعه و یا عضو پیش ساخته ای که از بتن و فولاد (آرماتور) درست شده و به دو صورت تیرچه بتنی خرپایی و تیرچه پیش تنیده درست می شود. عمدتا تیرچه ها در سقف به کار برده می شوند که بارهای مرده و زنده ناشی از سقف را تحمل کرده و نیروهای وارده را به تیرهای اصلی انتقال می دهند.

بارگذاری تیرچه بتنی

می توان گفت تیرچه ها در طول ساخت در دو مرحله بارگزاری می شوند در مرحله اول به هنگام اجرای سقف علاوه بر وزن خود، وزن ناشی از بارهای مرده اجزای سقف (شامل بلوک و بتن پوششی) و همچنین بارهای موقت در حین اجرا را تحمل کرده و در مرحله دوم بعد از حصول مقاومت بتن ریخته شده به عنوان عضو کششی مقطع تی شکل تمامی بارهای مرده و بارهای زنده را نیز تحمل می کند.

برای تهیه و آشنایی با سقف هالوکور می توانید به بخش محصولات وبسایت بپتا مراجعه نمایید.

انواع تیرچه بتنی

همان طور که گفته شد تیرچه های بتنی به دو صورت ساخته می شوند و عبارت اند از:

۱- تیرچه بتنی پیش ساخته خرپایی

۲- تیرچه بتنی پیش ساخته پیش تنیده

۱- تیرچه بتنی خرپایی

تیرچه پیش ساخته خرپایی  از دو قسمت عمده خرپا و پاشنه تشکیل شده و در دو نوع با قالب ماندگار یا قالب سفالی (امروزه کاربرد زیادی ندارد) و بدون قالب ماندگار تولید می شود. اجزای تکشیل دهنده تیرچه خرپایی عبارت اند از:

• بتن پاشنه تیرچه
• آرماتورهای کششی
• آرماتور تقویتی
• آرماتور کمکی اتصال
• آرماتور بالایی
• آرماتورهای عرضی

بتن پاشنه تیرچه

قبل از اجرای تیرچه، پاشنه تیرچه بتن ریزی می شود و به منظور تامین تکیه گاه بلوک ها برای قالب دائمی و همچنین قالب بندی نکردن دوباره قسمت زیرین سقف به کار می رود.

آرماتورهای کششی

آرماتورهای کششی در مرحله ابتدایی بارگذاری تیرچه، نیروی کششی ناشی از وزن خود و نیروی کششی حاصل از لنگر خمشی ناشی از وزن مرده سقف را تحمل می کنند.این آرماتورها در مرحله بارگذاری به عنوان عضو کششی تیر تی شکل عمل می کنند.

آرماتور تقویتی

آرماتور تقویتی در داخل خرپای فلزی زمانی به کار می رود که طول تیرچه زیاد بوده، بارگذاری بیشتر باشد و یا دو عدد آرماتور کششی پایینی برای تحمل لنگر در وسط دهانه کافی نباشند. در این حالت، یک آرماتور به وسط خرپا اضافه می‌گردد که آرماتور تقویتی نامیده می شود.

آرماتور کمکی اتصال

آرماتور کمکی با هدف مهار کردن آرماتورهای کششی و همچنین در صورت نیاز به منظور استقرار بیش از دو آرماتور کششی در پاشنه تیرچه در کنار خرپا به کار می رود.

آرماتور بالایی

آرماتور بالایی در مراحل ابتدایی بارگذاری به عنوان عضو خرپایی عمل می کند و با کمک دیگر اعضای خرپا وزن تیرچه به هنگام حمل و نقل و وزن مرده سقف را به هنگام قالب بندی و بتن ریزی و قبل از حاصل شدن مقاومت بتن پوششی تحمل می کند. بعد از بارگذاری اگر آرماتور بالایی، بالاتر از سطوح بلوک ها قرار گیرد به عنوان آرماتور افت و حرارت مقطع مرکب سقف عمل کرده و اگر پایین تر از سطوح بلوک ها قرار گیرد این نقش را نخواهد داشت.

آرماتورهای عرضی

آرماتور های عرضی در ابتدا به عنوان عضو مورب خرپا عمل کرده و همرا با دیگر اعضا، ایستایی لازم را جهت تحمل وزن تیرچه به هنگام حمل و نقل تامین کرده و در مرحله بعد ایستایی لازم به منظور تحمل وزن مرده سقف بین تکیه گاه های موقت را تامین می کنند. در محله آخر این آرماتورها پیوستگی لازم بین آرماتور کششی خرپا و بتن پوششی را ایجاد می کند. همچنین بخشی از نیروی برشی تیر تی شکل نیز توسط آرماتورهای عرضی تحمل می شود.

در ادامه این بحث به دو نوع دیگر تیرچه بتنی خرپایی خواهیم پرداخت.

تیرچه خرپایی صنعتی

تیرچه بتنی صنعتی نیز همانند تیرچه بتنی از خرپای فلزی تشکیل می شود و میلگردهای آن به وسیله جوش مقاومتی (نقطه جوش) به آرماتورهای زیرین و بالایی متصل می گردند. خرپای تیرچه صنعتی هم در قالب موقت و هم در قالب ماندگار سفالی قابل بتن ریزی می باشد.

تیرچه خرپایی سفالی یا تیرچه فندوله

تیرچه خرپایی سفالی یا تیرچه فندوله نیز همانند تیرچه های بتنی خرپایی با قالب ثابت می باشد با این تفاوت که به هنگام بتن ریزی به جای قرار دادن آنها در قالب موقت، در بلوک های فندوله سفالی قرار می دهند سپس بتن ریزی در این قالب ها انجام می گیرد. امروزه استفاده از این نوع تیرچه متداول نبوده و استفاده از آن در کشور ممنوع شده است.

۲- تیرچه بتنی پیش تنیده

تیرچه بتنی پیش تنیده به دلیل حساسیت و پیچیده بودن روش‌های طراحی و تولید آن، در کارخانه‌های مجهز و با روش‌های مخصوص تایید شده، تولید می شود. تیرچه های پیش تنیده در مقایسه با دیگر تیرچه‌ها از کیفیت بالایی برخوردار هستند. در ساخت تیرچه پیش ساخته پیش تنیده، هم از مقطع بتنی با رده مقاومتی بالا و هم از فولادهایی با مقاومت بالاتر استفاده می شود. یکی از مهمترین کارهایی که در ساخت تیرچه های پیش تنیده انجام می شود این است که فولادها توسط دستگاه هایی کشیده شده و بعد از عمل آوری بتن به میزان لازم، فولادهای کشیده شده آزاد می شوند.

با این کار یک نیرو یا تنش فشاری دائمی در بتن ایجاد می شود که موجب افزایش مقاومت بتن در برابر تنش های کششی بعد از بارگذاری می‌گردد. تیرچه پیش تنیده در ساخت سقف های تیرچه بلوک در اماکن هایی با بار زنده و اماکن نیمه صنعتی بسیار متداول می باشد.

به منظور آشنایی بیشتر با مقاومت بتن می‌توانید این مقاله را در بخش مقالات وبسایت شرکت بپتا مطالعه نمایید.

در تولید تیرچه پیش تنیده کابل های فولادی توسط جک های مخصوصی کشیده شده و بعد از بتن ریزی و گیرایش بتن به اندازه لازم کابل ها رها می شوند که با این کار نیروی پیش تنیده ایجاد شده به بتن وارد می شود. در هنگام آزاد سازی، کابل ها تدریجا رها می شوند تا از وارد کردن ضربه به بتن توسط نیروی پیش تنیده جلوگیری شود.

برای آشنایی بیشتر با بتن و تیرچه پیش تنیده، به بخش بلاگ وبسایت بپتا مراجعه نمایید.

سوالات متداول